4ος Θεματικός Κύκλος
Δημιουργώ και καινοτομώ. Δημιουργική σκέψη και πρωτοβουλία
Υποθεματική : STEM/Εκπαιδευτική Ρομποτική.
ΠΗΓΗ: Δρ. Κολιπέτρη Ζωή ΣΕΕ ΠΕ 60
Oι «Μικροί Εξερευνητές» είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα STEM-STE(Α)M (Science, Technology, Engineering, το Α αναφέρεται σε όλα τα αντικείμενα συμπεριλαμβανόμενης και της τέχνης-Art, Mathematics) και αποσκοπεί στο να προετοιμάσει τους μαθητές της προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας να αναπτύξουν δεξιότητες απαραίτητες για το μελλοντικό ρόλο τους ως πολίτες του κόσμου. Η εφαρμογή του προγράμματος παρέχει πλούσια ερεθίσματα και αμβλύνει ανισότητες, προσπαθώντας να αρχίσει το ταξίδι της γνώσης από την ίδια αφετηρία για όλους τους μαθητές. Ο σκοπός αυτός υλοποιείται με τη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος, όπου οι μαθητές εξερευνούν, ανακαλύπτουν, οικοδομούν τη γνώση με τη χρήση πραγματικών προβλημάτων και καταστάσεων, οι οποίες σχετίζονται με τα βιώματά τους.
Eπιδιώκοντας να εισάγουμε το θέμα της διερεύνησης των μνημείων, αξιοποιούμε το στοιχείο της έκπληξης και φέρνουμε στην τάξη ένα γράμμα που προσκαλεί τα παιδιά σε ένα παιχνίδι εξερεύνησης μνημείων της Ευρώπης .
Ενισχύονται τα κίνητρα των μαθητών για συνεργασία σε ομάδες και περαιτέρω δραστηριοποίηση με την ενεργή εμπλοκή τους στην έρευνα για τα μνημεία, μέσω της αξιοποίησης ψηφιακών μέσων.
Ταξινομούμε το υλικό σε κατηγορίες με κριτήρια που προκύπτουν από την παρατήρηση και τη σύγκριση.
Έχουμε τη δυνατότητα να πειραματιστούμε και να δημιουργήσουμε έναν εννοιολογικό χάρτη σε διαδικτυακή εφαρμογή με κεντρικό κόμβο και να προσθέσουμε υποκόμβους .
Μαθαίνουμε για το μύθο της Ευρώπης και τον ζωγραφίζουμε:
Ακολουθεί η γνωριμία με το επάγγελμα του ξεναγού. Στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο έρχεται ένα ηχογραφημένο μήνυμα (voki) για τους μαθητές, μέσω του οποίου γίνεται η γνωριμία με την αποστολέα του γράμματος, την Αφροδίτη, η οποία είναι ξεναγός και είναι μια ομιλούσα μορφή avatar.
Οι μαθητές λύνουν τους γρίφους και αναγνωρίζουν τα μνημεία συγκεντρώνουν πληροφορίες σε ομάδες για τα συγκεκριμένα δηλ., για τον Παρθενώνα, το Κολοσσαίο, τον πύργο του Άιφελ, το Sibelius (Φινλανδία), το Αtomium (Βέλγιο) και τα Βυζαντινά Τείχη της Θεσσαλονίκης.
Ακολουθεί δημιουργία ψηφιακού διαδραστικού χάρτη.
Δημιουργείται ο προβληματισμός «Σε ποια σημεία της Ευρώπης βρίσκονται τα μνημεία; Πώς θα μπορούσαμε να τα βρούμε για να οργανώσουμε ένα ταξίδι;»
Τα παιδιά σε ομάδες συνεργάζονται και με τη βοήθεια των διαδραστικών εφαρμογών (google earth, google map, ευρωπαϊκού πολιτικού χάρτη) εντοπίζουν τις χώρες στις οποίες βρίσκονται τα μνημεία. Εξοικειώνονται με το συμβολικό σύστημα των χαρτών και εντοπίζουν τις θέσεις των μνημείων. Ενώνουν τα μνημεία και συγκρίνουν τις αποστάσεις με αφετηρία το σημείο στο οποίο βρίσκονται τα παιδιά. Ο χάρτης εκτυπώνεται και μπαίνουν διάφοροι προβληματισμοί.
Στη συνέχεια οι ομάδες των μαθητών καλούνται να παρατηρήσουν τα μνημεία και να τα σειροθετήσουν με κριτήριο την παλαιότητά τους.
Ακολουθούν διάφορα παιχνίδια εξοικείωσης των παιδιών με τα μνημεία που εξερευνούν...
Στο επόμενο εργαστήριο σκοπός μας είναι : Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τον προγραμματισμό και την κωδικοποίηση.
Ξεκινάμε με ένα βιωματικό παιχνίδι με τα μνημεία της Ευρώπης ενώ αμέσως μετά οι μαθητές συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι προγραμματισμού του bee-bot. Σε ένα mat (τετραγωνισμένο χαλάκι πάνω στον οποίο κινείται το bee-bot) υπάρχουν οι εικόνες των μνημείων σε διαφορετικά σημεία.
Η Αφροδίτη, η ξεναγός με φωνητικά μηνύματα (voki) δίνει γρίφους για την ανακάλυψη του κάθε μνημείου, π.χ. «Στηρίζεται σε τέσσερα πόδια και ξύνει με τη μύτη του τον ουρανό. Ποιο είναι;». Όταν λύνεται ο γρίφος το bee-bot προγραμματίζεται για να φτάσει στην εικόνα του Άιφελ. Ακολουθεί με τον ίδιο τρόπο η επίλυση όλων των γρίφων. Οι πρώτοι τρεις γρίφοι από την Αφροδίτη αφορούν στον πύργο του Άιφελ της Γαλλίας, στο Κολοσσαίο της Ιταλίας και στον Παρθενώνα της Ελλάδας .
Οι υπόλοιποι τρεις γρίφοι αφορούν στο Atomium του Βελγίου, στο Sibelius της Φινλανδίας και στα Βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης και στην αποστολή για τις κατασκευές των μνημείων.
Ξεκινάμε με την κατασκευή του Παρθενώνα
και το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς
Συνεχίζουμε με το Atomium στις Βρυξέλες
Ακολουθούν και τα υπόλοιπα μνημεία:
Ενώ ταυτόχρονα εμπλέκουμε τους γονείς στη διαδικασία παρουσίασης και κατασκευής των μνημείων και ειλικρινά εντυπωσιαζόμαστε από το αποτέλεσμα...
Ο πύργος του Άιφελ με χαρτοκοπτική, χρωματισμό και προσθήκη σειράς με λαμπερά φωτάκια!!!
Κι αμέσως μετά..... την πρώτη μέρα του Μάρτη και της άνοιξης, λουλουδιάζει η ψυχή μας με ένα αλλιώτικο πύργο του Άιφελ λουλουδιασμένο και μαγευτικό.
Ακολουθεί μια υπέροχη παρουσίαση του jan Sibelius και του μνημείου Sibelius...
Στο τέλος αυτού του εργαστηρίου παροτρύνουμε τα παιδιά εφόσον είναι τόσο καλοί να ξεκινήσουν την προσπάθειά τους να στήσουν την «Ταξιδιωτική γωνιά» στην τάξη τους για να την εμπλουτίσουν με το παραγόμενο υλικό και αυτό που έχουν συγκεντρώσει. Τα παιδιά προτείνουν την περιοχή της τάξης, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ταξιδιωτική γωνιά, όπου θα εκτίθεται το υλικό. Η οργάνωσή της και η τοποθέτηση του υλικού γίνεται από τους μαθητές.
Επίσης τα παροτρύνουμε να δημιουργήσουν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις των μνημείων με υλικά στοιχεία και να κατανοήσουν το φυσικό φαινόμενο της τριβής ολίσθησης.
Για την εύρεση των απαντήσεων στο ερώτημα του τρόπου κατασκευής του Παρθενώνα τα παιδιά καλούνται να κάνουν υποθέσεις και να πειραματιστούν με διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς υλικών σε διαφορετικές επιφάνειες, να καταγράψουν τα αποτελέσματα και να βγάλουν συμπεράσματα.
Υλοποιούνται πειράματα για την τριβή ολίσθησης από ομάδες μαθητών με μεταφορά υλικών από το οικοδομικό υλικό, πάνω σε σταθερά και κινητά υλικά π.χ. σε κυλίνδρους, μαρκαδόρους και πάνω σε σταθερές επιφάνειες, επικλινείς, λείες, τραχιές και επίπεδες. Ενδεικτικά, θα μπορούσαν δύο κύβοι να κινηθούν ο ένας σε πλαστική επιφάνεια και ο άλλος σε μοκέτα. Οι ομάδες αφού κάνουν υποθέσεις, (μετακινείται εύκολα, δύσκολα, γρήγορα, αργά..)
Καθώς φτάνουμε προς το τέλος της εξερεύνησής μας είναι πολύ καλό να αξιολογήσουν οι μαθητές το εργαστήριο με δράσεις παρουσίασης του έργου τους .
Η δημιουργία της αφίσας είναι μια δραστηριότητα αξιολόγησης του προγράμματος καλλιέργειας δεξιοτήτων. Η αφίσα δημιουργείται για διαφημιστικούς λόγους, τίθεται ο προβληματισμός «Ποια στοιχεία των μνημείων πρέπει να προβάλλουμε; Ποιο υλικό θα αξιοποιήσουμε;» και λειτουργεί αναστοχαστικά για το παραγόμενο υλικό από τους μαθητές. Οι ομάδες των μαθητών συνεργάζονται για να δημιουργήσουν τη δική τους αφίσα και στο τέλος στην ολομέλεια επιλέγεται εκείνη που διαφημίζει με τον πιο πρωτότυπο τρόπο τα μνημεία.
Επίσης δημιουργούμε μια ιστορία. Η ψηφιακή ιστορία είναι μια δραστηριότητα αξιολόγησης του προγράμματος καλλιέργειας δεξιοτήτων εργαστηρίων. Η ψηφιακή ιστορία, όπως και η αφίσα λειτουργεί αναστοχαστικά για τους μαθητές και ενισχύει τον ψηφιακό γραμματισμό. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις γνώσεις, τις ιδέες και τα συναισθήματα τους με δημιουργικό τρόπο.
Η δημιουργία του 2ου εννοιολογικού χάρτη και η σύγκρισή του με τον 1ο έχει ως στόχο να αναγνωρίσουν οι μαθητές τις διαφορές. Οι αρχικές και οι τελικές σκέψεις και ιδέες των παιδιών καταγράφονται (στον πίνακα ανακοινώσεων ή ψηφιακά σε ένα κοινό αρχείο). Αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης «Τότε νόμισα-Τώρα ξέρω». Γίνεται μία προσπάθεια να δημιουργηθούν συνδέσεις ανάμεσα στις πρότερες και νέες γνώσεις των παιδιών σχετικά με τα μνημεία. «Τι νομίσατε σχετικά με τα μνημεία; Τι ξέρετε τώρα; Με ποιον ακριβώς τρόπο άλλαξαν οι ιδέες σας; Τι είναι αυτό που σας βοήθησε;»
Τελικός σκοπός μας να γίνει η διάχυση του προγράμματος και να ενισχυθούν οι μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών. Οι μαθητές οργανώνουν την παρουσίαση του προγράμματος τους για να τους απονεμηθεί το δίπλωμα του «Βοηθού ξεναγού».
Αξιοποιείται η ταξιδιωτική γωνιά στην τάξη για την έκθεση των κατασκευών τους.
Επιπλέον, αποφασίζουν να κοινοποιήσουν όλες τις δράσεις τους και στο σχολικό ιστολόγιο του σχολείου.
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε κι από τα δυο τμήματα του Νηπιαγωγείου μας.